STREEFDIJK.
Ruimte voor de rivier, ruimte achter de dijk, ruimte voor nieuwe kansen.
team: studio Stephan Schagen en Dingeman Deijs
De eeuwenlange strijd tegen het water kunnen we terug lezen aan een ingenieus netwerk van dijken, polders en rivieren in ons Nederlandse landschap. Een landschap dat als geheel tot één waterstaatkundig werk kan worden beschouwd. Alleen al de primaire waterkeringen zijn samen goed voor 3585 kilometer dijk. Deze dijken zijn ten eerste bedoeld als waterkering maar hebben bijna altijd een extra functie als verbinding tussen de dorpen en steden die aan de rivier gelegen zijn.
De dijken horen bij onze cultuur en zijn in dat opzicht veel meer dan alleen een waterkering.
De gevolgen van de verwachte klimaatverandering zullen de veiligheid van onze laaggelegen delta meer onder druk zetten. Bovendien zijn we in de loop der tijd ook andere waarde dan alleen waterkering aan de dijken gaan toekennen. Waarden als natuur en cultuurhistorie (Landschap, archeologie en gebouwen).
Deze combinatie maakt het noodzakelijk om een nieuwe koers uit te zetten voor de toekomst. De opgave gaat onze in onze ogen over een leefomgeving waar mensen zich thuis voelen, waar de natuur de ruimte heeft en waar wonen, werken en recreëren samen komen.
Ondanks alle toegekende waarden van onze dijken blijft de dijk een waterstaatkundig bouwwerk. Iets wat we niet uit het oog moeten verliezen. Er is niet per definitie een watersnood nodig om tot inzicht te komen. Door de onvoorspelbaarheid van de toekomst is het noodzakelijk de dijk de ruimte geven voor ontwikkeling. Hierbij zijn de niet waterstaatkundige ingrepen in de dijk niet wenselijk. Immers weten we hoeveel moeite het kost om reeds gebouwde objecten te slopen om zo aanstaande dijkverzwaring mogelijk te maken.
Een bijkomend probleem is de toenemende druk van het autoverkeer. De dijken zijn door de jaren getransformeerd tot autowegen waar nagenoeg geen plaats meer is voor langzame verkeersvormen.
In onze plannen voor Streefkerk maken we ruimte voor de dijk. Dit betekend dat we uit gaan van de dijk in zijn pure vorm. Een dijk zonder autoweg en bebouwing. Achter de primaire dijk in de veenpolder ontwikkelen we een nieuwe weg op een nieuw aan te brengen dijklichaam, we noemen deze extra dijk de tienddijk. Deze dijk zal voor de ontsluiting gaan zorgen van de toekomstige en huidige bebouwing. Tevens introduceren we een nieuw controleerbaar waterniveau tussen de tienddijk en de primaire dijk. Dit nieuwe peil is onafhankelijk van de veenpolder. Op deze manier compartimenteren we het dijkgebied in: de dijk, de percelen (ruimtelijke ontwikkelingen) en de polder.
De dijk,
Voor de dijkverzwaring in de nabije toekomst zullen de woningen die nu aan de dijk gelegen zijn deels gesloopt worden. Ook zal in de eerste fase van het plan de autoweg van de primaire dijk naar de nieuwe tienddijk worden verplaatst. De lege dijk wordt opnieuw ingericht met een langzame recreatieve route. De beide zijde van de dijk zullen zich ontwikkelen tot een groene lege zone met een zeer rijke vegetatie. Op de grote schaal zien we de vergroening van de dijken als een grote aanvulling op de ecologische hoofdstructuur van Nederland.
Percelen en ruimtelijke ontwikkelingen,
Tussen de tienddijk en de primaire dijk liggen de percelen. Hier zijn ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk. De nieuwe bebouwing zal zich oriënteren op de tienddijk en hebben tuinen tot aan de teen van de primaire dijk. Heggen van meidoorn, sleedoorn en hondsroos maken een natuurlijke overgang van tuin naar dijk. Wat het nieuwe groene karakter van de dijk versterkt. De dijkbebouwing die voorlopig nog niet gesloopt hoeft te worden zijn de uitzonderingen in de groene zone van de dijk. Deze uitzonderingen zijn zeer geschikt om in de toekomst recreatief programma te ontwikkelen.
De ontwikkeling van de nieuwe woningen zal zich voltrekken door kleinschalige particuliere ontwikkeling. De huidige verkaveling dwingt kleine bouwvolumes af. Daar waar de afstand tussen de primaire dijk tot de tienddijk te klein wordt zal er geen bebouwing meer terug komen maar zal het kavel aansluiting vinden met de dijk.
Polder,
Doordat we nog niet weten hoe de polder zich in de toekomst zal gaan gedragen, verder inklinken, vernatten of iets heel anders, knippen we de polder los van de percelen en de dijk.
Wij introduceren de Veenpolder-Rivierdijk.
Dit nieuwe waterstaatkundig profiel is samengesteld uit de tienddijk, de primaire rivierdijk en de tussen liggende percelen. Samen vormen zij een profiel waar plaats is voor dijkverzwaringen in het profiel zelf. Het profiel is een op zichzelf staand systeem. Ruimtelijke ontwikkeling is in dit profiel gereguleerd.
De Veenpolder-rivierdijk biedt mogelijkheden voor een duurzaam leefklimaat waar veiligheid de basis is voor een nieuw dynamisch, recreatief, stedelijk en ecologisch landschap.